Page 14 - André Loor vertelt

AndrÉ Loor verteLt...
S Christopher Columbus werd in
1451 in Italië geboren. Tijdens de
derde van zijn vier reizen over de At- steeds om via de zee naar Paramaribo te varen. Deze piaka's zijn anders
lantische Oceaan zette hij voor 't eerst
voet aan wal in Zuid-Amerika.
S Kaart van de Atlantische Oceaan,
gemaakt door Columbus en zijn broer
Bartolomeo, ca. 1490.
14
INLEIDING
den dus niet te vechten om er te kunnen wonen en ze plantten, werkten,
visten en jaagden waar ze wilden. Zij waren gedurende lange tijd de eni-
ge bewoners van het land. Ze zakten de rivieren af en een deel vestigde
zich op terpen op de ritsen (zoals de Hertenrits nabij Wageningen) die
omgeven waren door diepe, visrijke zwampen, dus goed te verdedigen.
Toen Christopher Columbus de zeeweg naar Amerika ontdekte, stuitte
hij eerst op de eilanden van het Caraïbisch gebied. Toen de Europeanen
dachten dat ze in Indië waren aangekomen, noemden ze de bevolking
die ze aantroffen Indianen. Een benaming waar men wereldwijd aan
leerde wennen. Aangezien de oorspronkelijke bewoners van dit gebied
ook Caraïben werden genoemd, is de benaming 'Caraïbisch gebied' voor
de eilandengroep zeker niet vreemd. Door de komst van horden militai-
ren, planters, piraten en slaven op de eilanden, werden de Caraïben ver-
dreven. Met zeewaardige boten (piaka's) voeren ze van de eilanden naar
de Guyana's, het vasteland. Indianen in Galibi gebruiken deze boten nog
dan korjalen, want die zijn kleiner en smaller en daardoor niet zeewaar-
dig. Bovenlandse indianen gebruikten een schorsboot, gemaakt van de
afgepelde schors van een boom, voor het vervoer op de rivieren. De Ca-
raïben kwamen in een gebied dat al bewoond was en moesten daarom
strijd leveren om een geschikte leefomgeving te veroveren. Vandaar dat
zij als oorlogszuchtig te boek staan.
Op school leerden wij dat de indianen worden verdeeld in bovenlandse
en benedenlandse indianen. Dit onderscheid werd niet op grond van
verschil in stam of uiterlijke kenmerken gedaan, maar op grond van de
plaats waar zij woonachtig waren: in het binnenland of meer aan de kust.
Het is niet onwaarschijnlijk dat deze scheiding tussen de beide groepen
werd teweeggebracht door de boslandcreolen, die zich vanaf de 17e
eeuw vestigden aan de middenloop der rivieren, waardoor er een schei-
ding ontstond tussen de indianen die in de kuststrook woonden en de in-
dianen die in het binnenland aan de bovenloop van de rivieren woonden.
Deze situatie is blijven bestaan tot de dag van vandaag. Daarom vinden
we nu nog de bovenlandse indianen (de Trio’s, de Wajana’s en de Akoe-
rio’s) in het binnenland, ver in het zuiden, en de benedenlandse indianen
(de Caraïben en de Arowakken) vanaf de noordkant van de savannegor-
del naar het noorden. En daartussen wonen de boslandcreolen.
Taalkundig bekeken behoren de Surinaamse indianen tot twee taalfami-
lies, te weten de Caraïbische taalfamilie (de Caraïben, Trio’s en Wajana’s)
en de Arowakse taalfamilie waartoe de Arowakken en Akoerio's behoren.
Suriname
Al heel vroeg in de koloniale geschiedenis van de Guyana's duikt ergens
tussen de 54° en 58° westerlengte de indiaanse naam Serenam op. Een
verhaal rond Serenam is: de eerste Nederlandse zeevaarders die hier
aankwamen, zagen overal inhammen van rivieren. Ze vroegen aan de
indianen die ze tegenkwamen wat dat was. Die gaven als antwoord 'se-
renam', waarmee zij water aanduidden. De uitspraak was vreemd voor
de Nederlanders en ze tekenden op wat zij verstonden, nl. Serrename of
Suriname. Een ander hardnekkig verhaal over de afkomst van de naam
Suriname werd ons al op school geleerd. De naam zou zijn afgeleid van
'Surinen', een indiaanse stam die ooit in Suriname gewoond zou hebben.
Maar historisch onderzoek van dr. ing. Just Wekker heeft uitgewezen dat
er nooit een indiaanse stam met de naam Surinen heeft bestaan of in dit
gebied heeft gewoond.
Ze vroegen aan de indianen die ze tegenkwamen wat dat was. Die
gaven als antwoord 'serenam' , waarmee zij water aanduidden.
Welk verhaal achter de naam Suriname ook juist mag zijn, we mogen
toch wel aannemen dat deze naam van indiaanse afkomst is, in tegenstel-
ling tot de benamingen Willoughbyland en Nederlands-Guyana (Dutch
Guiana). Omdat de indianen vooral hun waterwegen duidelijke namen
hebben gegeven, namen die tot de dag van vandaag gebruikt worden, is
het waarschijnlijk dat de huidige naam van ons land afkomstig is van een S Indianen
waterweg, die weer genoemd is naar iets bijzonders van of rond die wa-
terweg. En aangezien de ontdekkingsreizigers via deze waterwegen het
gebied Guyana binnenkwamen, fungeerden de namen van deze rivieren
vaak ook als de naam voor het land daaromheen (Nickerie, Saramacca,
Commewijne, Marowijne). Zo ook het gebied rond de Surinamerivier.
Overigens is een belangrijke kreek van deze hoofdrivier de Surnaukreek.
Ligt daar misschien ook een grondwoord voor de naam van ons land?
Later werd de naam Suriname voor een district (een landsdeel) gebruikt
en weer later uitsluitend voor het hele land.
Suriname heeft lange tijd ook bekend gestaan als Nederlands-Guyana.
Dat stond in officiële stukken van de koloniale overheid, zoals het rege-
ringsreglement uit 1865. Suriname had al die tijd twee officiële namen:
Nederlands-Guyana en Suriname. Hoewel de eerste benaming in onbruik
raakte, was die nog steeds een van de twee officiële namen van het land.
Pas bij de onafhankelijkheid van Suriname in 1975 werd de naam Neder-
lands-Guyana officieel geschrapt en werd Suriname de enige officiële
naam van het land.
Bij de nieuwe districtenindeling in 1985 is de naam van het district Suri- de oudSt bekende kaart van Suri-
name komen te vervallen. name Stamt uit 1671. er Staan 107
De naam Suriname werd (en wordt) door Engelssprekenden vaak ge- plantageS op aangegeven.
schreven en uitgesproken als Surinam; de toenmalige minister van On-
derwijs en Volksontwikkeling, de heer R.R. Venetiaan, stuurde na onze
staatkundige onafhankelijkheid een officiële brief naar de Unesco waarin
o.a. stond dat de officiële naam van de republiek 'Suriname' was en niet
uitgesproken en/of geschreven mocht worden als 'Surinam'.
Q Plantages rond de Commewijne-
en Surinamerivier, kaart 1860-1879.
15