Page 17 - André Loor vertelt

AndrÉ Loor verteLt... INLEIDING

Kapitein Marshall Torarica was strategisch goed gelegen, in een wijde bocht aan de mid-
In 1630 vestigde een groep Engelsen, waarschijnlijk afkomstig van Bar- denloop van de Surinamerivier. Door deze ligging was men niet alleen 'ca' aan Het eind van een woord
bados, zich aan de Surinamerivier, nabij de Pararivier. Zij stonden onder beveiligd tegen buitenlandse aanvallen, maar kon men ook altijd beschik- duidt op water. perica, Saramacca,
leiding van ene kapitein Marshall (ook wel Mareshall, Marchal, Marechal, ken over goed drinkwater. Bovendien lag Torarica centraal tussen al de matapica…
Marshat genoemd) en ze legden tabaksplantages aan. Ook bouwden zij plantages van die eerste jaren. In Torarica woonden toen de gouverneur
een fort, waarschijnlijk tegen aanvallen van de indianen uit de omge- en de eigenaar wanneer die in het land vertoefde.
ving. De verder stroomopwaarts gelegen kreek, de Maréchalskreek, is Door de ligging in de wijde bocht van de rivier was het ook mogelijk dat
hoogstwaarschijnlijk naar die kapitein genoemd. Hoe en waarom dit is vele schepen tegelijk de haven aandeden. Dit was in die tijd belangrijk
gebeurd, is heden ten dage niet duidelijk. Is Marshall verder de rivier op- omdat men in verband met de veiligheid op zee vaak op elkaar wachtte
gevaren en had hij zich voor korte tijd nabij deze kreek gevestigd? Veel om samen de oversteek naar Europa te maken en zich zo een beetje be-
informatie is er niet bekend over de kolonisatiepoging van Marshall, maar schermd te weten tegen zeerovers.
er zijn wel een aantal kolonisten met hem meegekomen. Een zekere Da- Over de afleiding van de naam Torarica zijn er twee verklaringen. Onder
vid Pieterszoon de Vries heeft in 1634 een reis gemaakt langs o.a. de kust de kolonisten van de eerste jaren waren er vrij veel joden, die ten dele
van Suriname en is de Surinamerivier opgevaren. In zijn reisverslag heeft uit Brazilië kwamen, vanwaar zij om geloofsredenen waren uitgeweken.
hij er wel melding van gemaakt dat hij kolonisten van Marshall heeft ge- Zij zouden aan de plaats de naam gegeven kunnen hebben van Torarica,
zien, maar hij heeft geen verdere details vastgelegd. Toen de kolonisten dat is thora (de Mozaïsche wet, de eerste vijf boeken van het Oude Testa-
van Lord Francis Willoughby in 1650 naar Suriname kwamen, troffen ze ment) en rica, het Portugese woord voor rijk. Volgens deze afleiding zou
niets aan van de kolonisatie van Marshall. Alles was verdwenen, alleen de Torarica dus betekenen ‘rijke Mozaïsche wet’.
naam van de kreek in het huidige district Brokopondo herinnert nog aan Er is echter ook een andere mogelijke afleiding. Toen in de beginjaren
deze vroege kolonisatiepoging. van de kolonie een buitenlander een bezoek bracht aan Suriname, vroeg
hij aan een indiaan, wijzend naar de plaats die hij voor zich zag: welke
Francis Willoughby plaats is dat? De indiaan antwoordde in zijn taal: dat is de plaats waar de
De kolonie Suriname werd gesticht door de Engelsman Francis Willough- blanken wonen of in het Arowaks: Torarahariraca. De bezoeker liet en- S Boekomslag 'Amerikaansche voya-
by, vijfde baron van Parham en gouverneur van Barbados en de overige kele lettergrepen weg en maakte er Torarica van. Torarica was trouwens gien naar Rio de Berbice en Surina-
Engelse bezittingen in West-Indië. In 1650 zond hij sergeant-majoor An- ook de naam van de divisie waarin de plaats Torarica lag. me', 1695.
thony Rowse naar Suriname om er een geschikte plaats te zoeken voor De joden werden enthousiast de kolonie Suriname binnengehaald, om-
de vestiging van een kolonie. Willoughby verkreeg Suriname als volgt: in dat zij grote kennis hadden van de teelt van suikerriet en de bereiding van
1649 werd in Engeland koning Karel I opgehangen en werd Oliver Crom- melasse en suiker. Er zijn in 1664 door joodse kolonisten onder leiding
well in feite de dictator van Engeland. De koningsgezinden lieten het niet van de familie Nassy plantages aangelegd aan de Boven-Suriname. Deze
hierbij en begonnen een binnenlandse strijd tegen deze Cromwell. En- groep joden was afkomstig uit Brazilië. Het gebied aan de kust, Recive-
geland was in twee kampen verdeeld: het ene kamp hing Cromwell aan Pernambuco, waar ze gevestigd waren, was aanvankelijk Hollands bezit
en het andere kamp wilde herstel van de monarchie. Willoughby koos en de Hollanders hadden vrijheid van godsdienst in hun kolonies. Toen de
de kant van de monarchisten en werd als gevolg daarvan in 1652 uit zijn Portugezen Pernambuco en het omliggende gebied - dat later Brazilië zou
ambt van gouverneur gezet en van het eiland Barbados verbannen. Hij gaan heten - overnamen, was het gedaan met de godsdienstvrijheid en
week uit naar Suriname met een groot aantal volksplanters, waaronder
veel Joden. De burgeroorlog in Engeland leidde in 1660 tot het herstel van de plaats waar de blanken wonen, oftewel Torarahariraca
de monarchie en Karel II, de zoon van Karel I, kwam aan de macht. Wil-
loughby werd voor zijn loyaliteit beloond en bij koninklijke akte van 2 juni ontstonden er religieuze twisten. De joden moesten een ander heenko-
1662 verkreeg hij een stuk land aan de kust van de Guyana's, met als pre- men zoeken. Ze trokken in eerste instantie naar het Pauromagebied in het
cieze afbakening één mijl ten oosten van de Marowijnerivier tot één mijl huidige Guyana (zie het boek van dr. Jaap Meyer, ex-docent op de AMS,
ten westen van de Coppenamerivier. De bestemming van dit stuk land zelf een jood, getiteld Pioneers of Pauroma). Nadat de vestigingspoging
was een volksplanting. Zo ontstond de kolonie Willoughbyland, met als aldaar mislukte, kwam de groep Nassy via Cayenne naar Suriname. De
S Francis Willoughby hoofdplaats Torarica aan de middenloop van de Surinamerivier. De bloei- plantages die zij aan de Boven-Suriname aanlegden, hadden als centrum S Slaven worden geketend en aan
periode van deze stad heeft niet lang geduurd, omdat de hoofdzetel van het plaatsje Torarica. Bij akte van 17 augustus 1665 verleenden de Engel- boord van een schip gebracht.
het koloniale bestuur in 1665 werd verplaatst naar Paramaribo. sen belangrijke privileges aan de joden, zoals het vrijelijk uitoefenen van

18 19