Page 21 - André Loor vertelt

AndrÉ Loor verteLt... INLEIDING

boden heeft door voedselpakketten te sturen. Na de Tweede Wereldoor-
log was de Stuyvesant het eerste koopvaardijschip dat vanuit Nederland
naar Suriname voer. Toen het schip terugvoer naar Nederland, was het
volgeladen met voedselpakketten voor familie en vreemden in het honger
lijdende naoorlogse Nederland. in die tijd waS SpaanS geld in om-
loop, evenalS munten uit andere
landen. daar waS ecHter gebrek aan
Op de oudste kaart van Suriname uit een historische Engelse atlas uit waardoor Suiker een betaalmiddel
1662 is Willoughbyland (Suriname) aangegeven met daarbinnen het ge- bleef. ook caSSave en tabak waren
bied rond Torarica, dat Specklewood Country oftewel Letterhoutland betaalmiddelen.
genoemd is. Letterhout, met zijn fraaie, roodachtige kleur met zwarte
aderen die op letters lijken, was zo'n waardevolle houtsoort dat het op 11
december 1670 officieel als wettig betaalmiddel werd erkend. De koers: 3
pond letterhout was gelijk aan 1 pond suiker. De landstreek Specklewood de Synagoge te jodenSavanne werd
ook gebruikt alS gerecHtSHof.
Country lag in de divisie Torarica.
Een ander opmerkelijk feit rond Torarica is dat in deze plaats het oudste
kerkgenootschap op Surinaamse bodem werd gevestigd, de Anglicaanse
kerk. Toen deze kerk in 1957 aan de Hoogestraat haar 300-jarig bestaan in
Suriname vierde, kreeg ik een kopie van een kerkarchiefstuk uit Londen
te lezen waarop inderdaad de vestiging van een gemeente van deze kerk
in 1657 te Torarica stond vermeld. Ook de Joden zullen een synagoge in
Torarica gehad hebben, maar daar is niets over vastgelegd. Er is wel een
joodse trouwakte uit 1644 boven water gekomen, maar het is niet dui-
delijk van welke synagoge deze akte afkomstig is. Het is waarschijnlijk
een akte uit de groep van Marshall, maar 100% zekerheid kan moeilijk
gegeven worden. Wel staat vast dat de resten van de Beracha Ve Shalom
synagoge te Jodensavanne uit 1685 die van de oudste synagoge op het BRON: KONINKLIJK INSTITUUT VOOR TAAL-, LAND- EN VOLKENKUNDE (KITLV)
westelijk halfrond zijn.
Uitgaande van de exacte ligging op de oude kaarten, heeft een expeditie
S Jodensavanne, 1832. onder leiding van een medewerker van het Surinaams Museum in de ja-
appelen klaargemaakt wordt, is de beroemde pom van de creolen ge- ren zestig van de vorige eeuw, geprobeerd de resten van Torarica terug te
worden). Verder hebben veel Joodse mannen kinderen verwekt met sla- vinden. Hiervoor werd parallel aan de rivieroever een sleuf van honderd
vinnen en deze hun familienaam gegeven, vandaar dat vele creolen een meter lang en 1 meter breed uitgegraven. De vraag is natuurlijk waarom
Joodse naam dragen. In die tijd gold dat alleen kinderen geboren uit een er niets gevonden is, maar we weten hoe snel het tropisch oerwoud weer
joodse moeder (moederlijn) tot een jood gerekend konden worden. bezit neemt van menselijke bouwsels. Verder kan de rivierloop zich in 300 S Gouverneur Jurriaan François de
De negerjoden waren op een gegeven moment zo groot in aantal, dat zij jaar best hebben verplaatst; al is het met tien of twintig meter, je graaft er Friderici, 1790-1802.
hun eigen synagoge, genaamd Sewa, hadden. Het plein waar deze syna- dan net naast. Het is opmerkelijk dat net zoiets is voorgevallen met het
goge stond, was het Sewaplein, verklankt en tegenwoordig bekend als zoeken naar Fort Buku. Bij de verovering van dit fort stond Jurriaan de fort buku waS een groot fort van
het Sivaplein. De negerjoden van de Sewagemeente werden ook als jo- Friderici er vlakbij en hij heeft de locatie exact op de kaart aangegeven. waaruit boni en zijn StrijderS aan-
vallen uitvoerden op plantageS.
den gezien, hoewel ze niet uit een joodse moeder geboren waren. Er zijn in de vorige eeuw, in de jaren zestig en als ik me niet vergis ook in 1772 werd Het fort tijdenS een
Het Sivaplein is ook bekend geworden omdat daar een monument, be- in de jaren zeventig, zeker drie expedities geweest die ten doel hadden aanval van de zwarte jagerS, een
staande uit drie meisjes, is opgezet. Ik noem het Het Dankbaarheidsmo- Fort Buku terug te vinden. De expedities stonden achtereenvolgens onder groep van 300 Slaven aan wie de
nument, omdat het een geschenk is van Nederland aan Suriname, ge- leiding van de heer Wekker, de heer Bubberman en de heer Jansen, mijn- vrijHeid beloofd waS alS ze tegen
maakt door de bekende beeldhouwer Marie Andriessen en in 1955 door bouwkundig ingenieur bij de Suralco. Ze vonden geen spoor van het fort. boni vocHten, vernietigd.
ze werden ook wel redi
koningin Juliana onthuld. Het is een dankbetuiging voor de hulp die Suri- In 2004 werden de resten - een aarden wal - ontdekt in het stroomgebied moeSoe genoemd.
S Specklewood Country name tijdens de Tweede Wereldoorlog en ook daarna aan Nederland ge- van de Cotticarivier.

22 23